پارچه کتان (Cotton)
پارچه کتان از الیاف طبیعی پنبه یا ترکیبی از آن با سایر الیاف بافته می‌شود. این نوع پارچه در گرماژهای مختلف تولید می‌گردد؛ نوع نازک و سبک آن به دلیل خنکی و جذب بالای رطوبت، انتخابی ایده‌آل برای فصل تابستان است، در حالی که نوع ضخیم‌تر آن در فصول خنک‌تر کاربرد بیشتری دارد.
همچنین پارچه کتان لاکرا‌دار (کش‌دار) به واسطه خاصیت کشسانی، گزینه‌ای مناسب برای دوخت پوشاک راحت مانند شلوار و مانتو به شمار می‌رود.
کتان به دلیل بافت طبیعی خود کاربرد گسترده‌ای دارد؛ از تولید انواع پیراهن و شلوار گرفته تا ملحفه و حوله. البته لازم به ذکر است که این پارچه تا حدی چروک‌پذیر بوده و نیازمند مراقبت بیشتری در نگهداری است.
پارچه جین (Denim)
پارچه جین از پنبه خالص یا ترکیبی از پنبه و الیاف کشسان تولید می‌شود. این پارچه به واسطه استحکام، دوام بالا و ضخامت متوسط تا زیاد، یکی از انتخاب‌های محبوب در تولید پوشاک است.
نوع سبک‌تر آن برای دوخت پیراهن و لباس‌های تابستانی مناسب است، در حالی‌که جین‌های ضخیم‌تر، انتخابی فوق‌العاده برای تولید شلوار، کت و لباس‌های پاییزی محسوب می‌شوند.
جین کش‌دار یا استرچ نیز به دلیل راحتی و انعطاف‌پذیری بالا، برای پوشاک روزمره به‌ویژه لباس‌های جذب بسیار مورد توجه قرار دارد. از این پارچه در تولید شلوار، ژاکت، کیف و حتی کفش نیز استفاده می‌شود.
پارچه لینن (Linen)
پارچه لینن از نخ‌های کتان و سایر الیاف طبیعی بافته می‌شود و به دلیل خاصیت خنک‌کنندگی و انعطاف‌پذیری، گزینه‌ای بسیار مناسب برای استفاده در فصول گرم سال مانند بهار و تابستان است. این پارچه به واسطه ویژگی‌های طبیعی خود، هم از نظر ظاهری و هم از نظر عملکردی، یکی از انتخاب‌های محبوب در صنعت پوشاک به شمار می‌رود.
پارچه‌های طرحدار
این نوع پارچه‌ها با استفاده از نخ‌های متنوع نظیر پنبه، پلی‌استر، پشم، اسپندکس و غیره تولید می‌شوند و با گرماژهای متفاوت متناسب با فصول مختلف، در طرح‌های گوناگون عرضه می‌گردند. تنوع بالا در طراحی، این پارچه‌ها را به انتخابی مناسب برای انواع سبک‌های پوشاک تبدیل کرده است.
پارچه‌های چاپی
پارچه‌های چاپی می‌توانند از انواع الیاف و بافت‌ها تهیه شوند. این پارچه‌ها در گرماژهای متنوع از بسیار نازک تا ضخیم، برای کاربردهای گوناگون در فصول مختلف طراحی و تولید می‌شوند. انعطاف‌پذیری در جنس، طرح و وزن، سبب شده تا این نوع پارچه یکی از گزینه‌های پرکاربرد در طراحی مد و لباس باشد.
فرآیند تولید پارچه تخت‌بافت (Plain Weave) شامل مراحل متعددی است که از آماده‌سازی نخ تا بافت و تکمیل پارچه را در بر می‌گیرد. این فرآیند به دلیل سادگی الگوی تخت‌بافت، اقتصادی و قابل‌اجرا در مقیاس بزرگ است.
آماده‌سازی الیاف
انتخاب الیاف: فرآیند با انتخاب الیاف (معمولاً پنبه، پلی‌استر، مخلوط پنبه-پلی‌استر، ابریشم یا بامبو) آغاز می‌شود. برای مثال، پنبه مصری به دلیل طول بلند الیاف برای پارچه‌های لوکس ترجیح داده می‌شود.
شستشو و تمیزکاری: الیاف خام شسته و از ناخالصی‌ها (مثل دانه یا مواد زائد) پاک می‌شوند.
کاردینگ و شانه‌زنی: الیاف با ماشین‌های کاردینگ به صورت موازی مرتب شده و در شانه‌زنی، الیاف کوتاه حذف می‌شوند تا نخ یکنواخت‌تری تولید شود.
ریسندگی
تبدیل به نخ: الیاف کاردشده یا شانه‌شده به نخ ریسیده می‌شوند. این فرآیند می‌تواند به روش‌های مختلف (مثل ریسندگی حلقوی یا اپن‌اند) انجام شود.
تنظیم نمره نخ: ضخامت نخ (نمره نخ) بر اساس کاربرد نهایی تنظیم می‌شود. برای ملحفه‌های تخت‌بافت، نخ‌های نازک‌تر (مثل 40s یا 60s) برای نرمی و تراکم بالا انتخاب می‌شوند.
آماده‌سازی برای بافت
چله‌کشی (Warping): نخ‌های تار (عمودی) به‌صورت موازی روی چله دستگاه بافندگی قرار می‌گیرند. این نخ‌ها باید با کشش یکنواخت و بدون گره باشند.
آهارزنی: برای افزایش استحکام نخ‌های تار در برابر تنش بافندگی، از مواد آهار (مثل نشاسته یا پلیمرها) استفاده می‌شود.
تهیه نخ پود: نخ‌های پود (افقی) روی ماسوره‌ها آماده می‌شوند تا در فرآیند بافت استفاده شوند.
بافندگی
دستگاه بافندگی: پارچه تخت‌بافت معمولاً با دستگاه‌های بافندگی شاتلی یا بدون شاتل (مثل رپیری، جت هوا یا جت آب) تولید می‌شود. الگوی تخت‌بافت با عبور یک‌در‌میان نخ پود از زیر و روی نخ‌های تار ایجاد می‌شود.
تراکم بافت: تراکم نخ (Thread Count) در این مرحله تنظیم می‌شود. برای ملحفه‌های باکیفیت، تراکم بین 200 تا 1000 نخ در هر اینچ مربع متغیر است.
کنترل کیفیت: پارچه در حین بافت از نظر عیوب (مثل پارگی یا ناهمواری) بررسی می‌شود.
تکمیل پارچه
شستشوی اولیه (Desizing): مواد آهار از پارچه شسته می‌شوند تا پارچه نرم‌تر شود.
سفیدگری (Bleaching): برای پارچه‌های سفید یا روشن، از مواد شیمیایی برای سفید کردن استفاده می‌شود.
رنگرزی یا چاپ: پارچه می‌تواند رنگرزی یکنواخت یا چاپ طرحدار شود. رنگ‌های واکنشی (Reactive Dyes) برای پنبه به دلیل ثبات رنگ محبوب‌اند.
نرم‌کنی (Softening): از مواد نرم‌کننده برای افزایش لطافت پارچه، به‌ویژه برای ملحفه، استفاده می‌شود.
سانفوریزه کردن (Sanforizing): برای کاهش جمع‌شدگی پارچه پس از شستشو، فرآیند سانفوریزه اعمال می‌شود که پارچه را تحت فشار و حرارت قرار می‌دهد.
بازرسی و بسته‌بندی
بازرسی نهایی: پارچه از نظر کیفیت، یکنواختی رنگ، و عیوب بررسی می‌شود.
برش و بسته‌بندی: پارچه به ابعاد موردنظر برش داده شده و برای مصارف مختلف (مثل ملحفه یا روتختی) بسته‌بندی می‌شود.
نکات تخصصی
استانداردها: برای پارچه‌های تخت‌بافت باکیفیت (مثل ملحفه‌های لوکس)، استانداردهایی مثل Oeko-Tex برای اطمینان از عدم وجود مواد مضر رعایت می‌شود.
فناوری‌های مدرن: دستگاه‌های بافندگی پیشرفته امکان تولید پارچه‌هایی با تراکم بالا و الگوهای دقیق‌تر را فراهم می‌کنند.
تأثیر زیست‌محیطی: استفاده از الیاف ارگانیک (مثل پنبه ارگانیک) و فرآیندهای رنگرزی کم‌مصرف برای کاهش اثرات زیست‌محیطی رواج دارد.